Έλληνες λογοτέχνες στο διαδίκτυο. Η λογοτεχνική συλλογή ΠΟΘΕΓ (www.potheg.gr)
Περίληψη
Ο ΠΟλιτιστικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας (ΠΟΘΕΓ) είναι μια ολοκληρωμένη πρωτογενής ψηφιακή συλλογή κειμένων της ελληνικής λογοτεχνίας και γραμματείας, τα οποία είναι αντιπροσωπευτικά της περιόδου από τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό έως τη σημερινή εποχή. Η συλλογή ΠΟΘΕΓ αναδεικνύει τη νεοελληνική πολιτιστική κληρονομιά και αποτυπώνει τη λογοτεχνική ταυτότητα των προσώπων και των έργων του λόγου για περισσότερο από δύο αιώνες. Ανθολογούνται, δηλαδή, οι κύριοι συγγραφείς και τα κύρια έργα του 18ου (τέλη), 19ου και 20ού αιώνα. Μέσω του ομώνυμου θεματικού διαδικτυακού τόπου (www.potheg.gr) καθίσταται δυνατή η πολιτιστική, επιστημονική και εκπαιδευτική αξιοποίηση της συλλογής αυτής από το ευρύτερο, αλλά και το ειδικό κοινό. Ιδιαίτερα, η συλλογή ΠΟΘΕΓ επικεντρώνεται στη γλωσσική ταυτότητα των κειμένων, στη διαχρονική τους διάσταση, ενώ εξετάζονται οι σχολές και τα γλωσσικά και λογοτεχνικά ρεύματα που κυριάρχησαν κατά την εξεταζόμενη περίοδο. Τα κείμενα παρουσιάζονται στον ιστότοπο ΠΟΘΕΓ πλαισιωμένα από μια αναλυτική εργοβιογραφική και κριτική τεκμηρίωση των ανθολογούμενων συγγραφέων και των έργων τους. Το πρωτότυπο συνοδευτικό υλικό για τους δημιουργούς και τα έργα που αναπτύχθηκε για την συγκεκριμένη κειμενική συλλογή,δομήθηκε σύμφωνα με διεθνή πρότυπα τεκμηρίωσης (όπως το CIDOC/CRM), ενώ μεταφράστηκε εξ ολοκλήρου στα Αγγλικά και Γαλλικά. Η επιστημονική αυτή τεκμηρίωση των πρωτότυπων έργων που διατίθενται μέσω του διαδικτυακού τόπου ΠΟΘΕΓ είναι μείζονος σημασίας για την επίτευξη των στόχων του όλου εγχειρήματος προβολής της Νεοελληνικής Γλωσσικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην παγκόσμια διαδικτυακή κοινότητα. Τα κείμενα που συνοδεύουν τα πρωτότυπα έργα σχολιάζουν, κρίνουν, αναδεικνύουν την ιδιαίτερη ταυτότητα των έργων, των συγγραφέων κτλ. και εν γένει συνεισφέρουν στην “ανάγνωση” των πρωτότυπων έργων με τρόπο εποικοδομητικό, ώστε ο χρήστης να γνωρίζει σε βάθος τον πλούτο και την αξία των έργων αυτών. Επίσης, ενημερώνουν το χρήστη για όλα όσα είναι χρήσιμο να γνωρίζει ώστε να κατανοήσει και να αξιολογήσει το εκάστοτε έργο, παρέχοντας του πληροφορίες σχετικές με την εποχή και τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες που συνέβαλαν στη δημιουργία του. Bοηθούν ακόμη το χρήστη να αναπτύξει και ο ίδιος κριτική στάση απέναντι στα έργα, ανακαλύπτοντας τα στοιχεία που επηρεάζουν την αξιολόγησή του, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζουν πληροφορίες εμπεριστατωμένες και αποδεκτές από την επιστημονική κοινότητα. Τα κείμενα της τεκμηρίωσης είναι ευσύνοπτα και κατανοητά καταρχήν από τον απλό χρήστη και, σε δεύτερο επίπεδο, παρέχουν πρόσθετες και εξειδικευμένες πληροφορίες για τους ειδικούς. Συγκεκριμένα, η τεκμηρίωση της συλλογής περιλαμβάνει εκτενή και σύντομα εισαγωγικά σημειώματα για κάθε λογοτεχνική περίοδο και τα ανθολογούμενα έργα, βιογραφία και εργογραφία του συγγραφέα, βιβλιογραφία για το συγγραφέα, το έργο του και την εποχή του, κριτική αποτίμηση του έργου του συγγραφέα, λεξικό λογοτεχνικών όρων, διαδραστικές ασκήσεις. Η συλλογή συνοδεύεται επίσης από πολυμεσικό υλικό, φωτογραφίες και ηχητικά αποσπάσματα. Ο διαδικτυακός τόπος ΠΟΘΕΓ σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε με στόχο να ικανοποιούνται οι απαιτήσεις διαχείρισης και πρόσβασης σε πολιτισμικό περιεχόμενο, ταυτόχρονα όμως ενσωματώνει σημαντικές τεχνολογικές καινοτομίες, όπως: δυνατότητες πολύπλευρης αναζήτησης/ανάκτησης πληροφοριών και συναλλαγών με τον χρήστη και σύνθετοι μηχανισμοί πρόσβασης στο περιεχόμενο (τεχνικές αναζήτησης ασαφούς ταιριάσματος, αναζήτηση με υποστήριξη μορφολογικού λεξικού, χρήση τεχνολογίας συνθετικής φωνής για εκφώνηση κειμένων και πλοήγηση στον ιστότοπο ατόμων με προβλήματα όρασης κ.λπ.). Το όλο έργο κατάρτισης και παραγωγής της πολιτιστικής συλλογής και ανάπτυξης του ιστοτόπου ΠΟΘΕΓ υλοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου (www.ilsp.gr) με χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Κοινωνία της Πληροφορίας” (Μέτρο 1.3, Προσκλήσεις 65 και 172). ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ Δρ. Νεοελληνικής Φιλολογίας, Επιστημονικός υπεύθυνος της λογοτεχνικής συλλογής ΠΟΘΕΓ και της επιστημονικής τεκμηρίωσής της.