Η εθνοπολιτισμική ταυτότητα των μαθητών στα ρωμαίικα σχολεία της Κωνσταντινούπολης
Περίληψη
“Εθνοπολιτισμική ταυτότητα των μαθητών στα ρωμέϊκα σχολεία της Κωνσταντινούπολης” Χριστίνα Πετροπούλου Δρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Με δεδομένο ότι η εκπαίδευση αποτελεί τον πιο κρίσιμο κοινωνικό θεσμό, μέσω του οποίου καλλιεργούνται η γλώσσα, το ήθος και ο πολιτισμός μιας πληθυσμιακής ομάδας, με άλλα λόγια όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οποία συναποτελούν και, εν τέλει, “συγκροτούν” την αίσθηση του ανήκειν σε μία πληθυσμιακή ομάδα, επελέγη το συγκεκριμένο θέμα αναφορικά με τους μαθητές και τις μαθήτριες που φοιτούν σήμερα στα ρωμέϊκα σχολεία της Κωνσταντινούπολης. Η εισήγηση αποτελεί προϊόν επιτόπιας ανθρωπολογικής έρευνας έρευνας στα εν λειτουργία ρωμέϊκα σχολεία της Πόλης. Λαμβάνοντας υπόψη από τη μια το ιστορικο-πολιτικό πλαίσιο των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας, κυρίως μετά τα Σεπτεμβριανά, και από την άλλη τις μαρτυρίες μαθητών, καθηγητών και στελεχών εκπαίδευσης, εξετάζονται: το γλωσσικό περιβάλλον, η εθνοτική και πολιτισμική προέλευση των μαθητών, τα κριτήρια επιλογής των εν λόγω σχολείων, οι εκπαιδευτικές σχέσεις με την Ελλάδα. Βάσει αυτών των παραμέτρων, διερευνώνται τα στοιχεία που συγκροτούν μια διακριτή ταυτότητα των μαθητών που φοιτούν στα εν λόγω σχολεία. Πιο συγκεκριμένα: Η προσέγγιση οποιασδήποτε πτυχής του εντυπωσιακά συρρικνωμένου ρωμεϊκου στοιχείου της Πόλης –κατά συνέπεια και της εκπαιδευτικής πολιτικής- δεν μπορεί παρά να εξεταστεί στο ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο των σχέσεων των δύο χωρών από τον διωγμό του 1922 και την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης έως σήμερα –με ιδιαίτερη έμφαση στην μετά το 1955 περίοδο-, ώστε να δοθεί απάντηση τόσο στην εντυπωσιακή μείωση του αριθμού των μαθητών -ιδιαίτερα των αμιγώς ελληνικής καταγωγής που φοιτούν στα εν λόγω σχολεία- όσο και στο ερώτημα εάν η ποσοτική μείωση των μαθητών σημαίνει και υποβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Αυτές τις πτυχές του θέματος καλύπτει το πρώτο μέρος της εισήγησης. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται αναλυτικά στοιχεία για τα εναπομείναντα εν λειτουργία εκπαιδευτικά ιδρύματα δευτεροβάθμιας, κυρίως, εκπαίδευσης: σύντομη ιστορική αναδρομή, σημερινή κατάσταση κ.λπ., ώστε να περάσουμε στα επιμέρους θέματα, που αποτελούν και τον κύριο κορμό της εισήγησης. Πιο αναλυτικά, παρουσιάζονται: το ιστορικό της έρευνας, η μεθοδολογία, τα δεδομένα της έρευνας, τα συμπεράσματα. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στις μαρτυρίες μαθητών, καθηγητών, διευθυντών και στελεχών εκπαίδευσης, ώστε να υπάρξει μια, κατά το δυνατόν, σφαιρική θεώρηση του σημερινού εκπαιδευτικού γίγνεσθαι στα ομογενειακά σχολεία της Κωνσταντινούπολης. Η συνύπαρξη ορθόδοξων και αραβόφωνων ορθόδοξων μαθητών, οι οποίοι σε κάποιες περιπτώσεις αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα, δημιουργεί μια “νέα” γλωσσική και πολιτισμική πραγματικότητα, η οποία αποτελεί –και αυτή- αντικείμενο της έρευνας. Η νέα αυτή πραγματικότητα δημιουργεί μια νέα δυναμική, από την οποία αξίζει κανείς να προσέξει τα σημεία στα οποία συγκλίνουν οι δύο αυτές διαφορετικές γλωσσικές και πολιτισμικές πραγματικότητες, ώστε να εντοπισθούν και καταγραφούν τα στοιχεία συγκρότησης μιας ξεχωριστής εθνοπολιτισμικής ταυτότητας.