Η «άδηλος» ιστορία του ιατροφιλόσοφου Ευστάθιου, Ίλια Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister

Ένα κόκκινο νήμα μέσα από τον βαλκανικό κόσμο:
Η «άδηλος» ιστορία του ιατροφιλόσοφου Ευστάθιου

Τον περασμένο Δεκέμβριο κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης η μονογραφία της νεοελληνίστριας Ίλιας Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister (Πανεπιστήμιο Κύπρου), Η «άδηλος» ιστορία του ιατροφιλόσοφου Ευστάθιου. Επιστήμη και νεωτερικές ιδέες στη νοτιοανατολική Ευρώπη του όψιμου Διαφωτισμού. Την ιδιαίτερα καλαίσθητη έκδοση έχει επιμεληθεί η νεοελληνίστρια Ειρήνη Λυδάκη. (https://www.cup.gr/book/adilos-istoria-iatrofilosofoy-eystathioy/)

Η διεπιστημονική μελέτη διερευνά τη μεταφορά γνώσης και την πολιτισμική μεταφορά, συνδυάζοντας την προσωπογραφία με την ιστορία των επιστημών και των ιδεών, με την ιστορία του βιβλίου και με την πολιτισμική ιστορία. Στο επίκεντρό της βρίσκεται ο ιατροφιλόσοφος Ευστάθιος Αθανασίου (Τύρναβος 1766 –  Ιάσιο 1831)  – σήμερα ένας από τους «σιωπηρούς» της ιστορίας. Ψηφίδες διάσπαρτες στις πηγές, κυρίως στην αλληλογραφία του με τον γερμανό βιβλιοπώλη Καρλ Σβέτσκε, αλλά και σε φοιτητικά μητρώα, σε λευκώματα φιλίας που ανήκαν σε συμφοιτητές του, άρθρα στον τύπο, μαρτυρίες σε ταξιδιωτικές αφηγήσεις και προξενικά έγγραφα, συγκροτούν μια εικόνα της πορείας του μέσα από τη μεταβατική περίοδο που ξεκινά για ολόκληρη την Ευρώπη με τη Γαλλική Επανάσταση.  Οι πηγές φωτίζουν τη διαδρομή του από τον Τύρναβο στη Χάλλη και από εκεί στη Βιέννη, στο Ιάσιο, στο Παρίσι και στο Λονδίνο· πληροφορούν για τις σπουδές του σε μια εποχή κατά την οποία η Ιατρική συγκροτείται ως μοντέρνα επιστήμη, για τη μύησή του στον τεκτονισμό και την υιοθέτηση ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης, για τη συμμετοχή του στον βαλκανικό ριζοσπαστισμό και για τη μύησή του στη Φιλική Εταιρεία. Αναδεικνύουν τη συμβολή του στην ίδρυση του ελληνικού τυπογραφείου του Ιασίου αλλά και το περιεχόμενο της προσωπικής βιβλιοθήκης του – μιας από τις σημαντικότερες στα Βαλκάνια. Πληροφορούν, τέλος, για τον θάνατό του κατά την επιδημία ασιατικής χολέρας του 1831.

Η ανασύσταση του βίου του αναδεικνύει τον Ευστάθιο Αθανασίου σε ένα παράδειγμα αντιπροσωπευτικό για μια ομάδα ιατροφιλοσόφων, φορέων δυτικής παιδείας και μιας κοινωνικά προοδευτικής ιδεολογίας, οι οποίοι έδρασαν κυρίως στις τρεις κρίσιμες δεκαετίες πριν από την Ελληνική Επανάσταση, προωθώντας τη νεωτερική μετάβαση από την πολυμάθεια του μπαρόκ στην εξειδικευμένη επιστήμη του 19ου αιώνα. Ο βίος του Ευστάθιου αποβαίνει ένα κόκκινο νήμα που οδηγεί σε δίκτυα λογίων, επιστημόνων, τεκτόνων και επαναστατών, αποκαλύπτοντας τους πολλαπλούς ρόλους τους στη μεταφορά και στην πρόσληψη γνώσης, ιδεών, πολιτισμικών προτύπων και αισθητικών ρευμάτων. Η ατομική περίπτωση γίνεται έτσι ένα κόκκινο νήμα μέσα από «άδηλες» πτυχές του βαλκανικού κόσμου κατά τον όψιμο Διαφωτισμό και τον πρώιμο Ρομαντισμό.

Η συγγραφέας θα παρουσιάσει πορίσματα της μελέτης της σε ανακοίνωσή της στην Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού – περιοδικό «Μνήμων» την Τετάρτη 30 Μαρτίου 2022 στις  20:00. Η πρόσκληση με τον σχετικό σύνδεσμο θα αναρτηθεί στη σελίδα της Εταιρείας: https://www.facebook.com/EMNE.Mnimon

 

 



Κατηγορίες Nέες εκδόσεις